اسید سولفونیک

 اسید سولفونیک :

 اسید سولفونیک به دسته ای از اجزای آلی سولفوردار با فرم عمومیR-S(=O)₂-OH اطلاق می شود،جایی که R یک گروه آلکیل آلی یا گروه آریل است و گروه(S(=O)₂(OH یک هیدروکسید سولفونیل است.نمک استری سولفونیک اسید، سولفونات نامیده می شود.

روش های تولید :

اسید سولفونیک به وسیله فرآیند سولفوناسیون تولید می شود، معمولا نماینده های سولفوناسیون، سولفور تری اکسید است.

RC₆H₅ + SO_{3  →}  RC₆H₄SO₃H

تیول ها می توانند به سولفونیک اسیدها اکسید شوند.

RSH + O₂ → RSO₃H     

 اسید سولفونیک و خواص آن:

 اسید سولفونیک به دلیل قطبیت، گرایش به این دارد که جامد کریستالی شود یا تبدیل به مایعات ویسکوز با نقطه جوش بالا شود. آن ها معمولا بی رنگ و غیراکسید کننده هستند که باعث می شود آن ها را برای استفاده به عنوان کاتالیست در واکنش های آلی مناسب تشخیص دهند. این قطبیت همراه اسیدیته بالا ، آن ها را به عنوان سولفونیک اسید زنجیر کوتاه آب محلول، نشان می دهد. در حالی که سولفونیک اسیدهای زنجیر بلند، خواصی شبیه شوینده ها از خود نشان می دهند.

کاربرد های اسید سولفونیک:

گرچه هر دوی سولفونیک اسیدهای الکیل و آریل شناخته شده اند ولی بسیاری کاربرد ها با مشتقات آروماتیکی همراه می شوند.

دترجنت ها و سورفکتانت ها:

مولکول هایی هستند که با گروه های به شدت قطبی و غیر قطبی ترکیب می شوند. به طور سنتی، صابون ها سورفکتانت های قطبی هستند که از اسید های چرب به دست می آیند. در اواسط قرن بیستم، استفاده ازسولفونیک اسیدها در جوامع صنعتی از صابون ها فراتر رفت، به عنوان مثال: 2 میلیون گیلوگرم الکیل بنزن سولفانات، سالیانه برای اهداف متنوع تولید می شود. سولفونات های Lignin به وسیله سولفوناسیونLignin تولید میشوند.که اینLigninها اجزایی از سیالات حفاری  و ادتیو های انواع مشخصی از بتون ها هستند.

کاتالیست های اسیدی:

به دلیل خواص اسیدی بالا، سولفونیک اسیدها همچون کاتالیست استفاده می شوند. ساده ترین مثال ها، متان سولفونیک اسید(CH₃SO₂OH)  و پارا تولوین سولفونیک اسید است که در شیمی آلی به عنوان اسید های چربی محلول در حلال های آلی استفاده می شوند.  سولفونیک اسیدهای پلیمری بسیار مفید هستند. رزین های Dowexسولفونیک اسیدهایی هستند که از پلی استایرن مشتق می شوند و به عنوان کاتالیست برای سیستم های تبادل یونی (نرم  کننده آب) استفاده می شوند.

“Nafion” یک سولفونیک اسید پلیمریزه ی فلورینه است که جزیی از ممبرین های تبادل یونی- پروتونی است که در سلول های سوختی استفاده می شود.

داروسازی:

داروهای سولفا، یک گروه از آنتی باکتریال است که از سولفونیک اسیدها تولید می شود.

فلوباتری ها:

متان سولفونیک اسیدها به عنوان الکترولیت در فلوباتری های روی سدیم و سرب- اسیدی استفاده می شوند.

نکات ایمنی:

تنفس:

مصدوم را به هوای آزاد منتقل کنید و او را در وضعیتی آرام برای تنفس قرار دهید. اگر تنفس شخص نا منطم است یا احساس می کنید شخص نفس نمی کشد، به مصدوم تنفس مصنوعی دهید و یا توسط شخص آموزش دیده به او اکسیژن وصل کنید. همچنین،لباس های شخص مصدوم را آزاد کنید، کراوات و ساعت مچی را جدا کنید و توصیه های پزشکی را به کار گیرید.

تماس با پوست:

در صورت تماس با پوست لباس ها و کفش های آلوده را جدا کنید و سطح در معرض قرار گرفته را با مقدار زیادی آب به مدت حداقل 15 دقیقه شست و شو دهید. اگر خارش ادامه پیدا کرد، توصیه های پزشکی را به کار گیرید. کفشها و  لباس هارا قبل از استفاده مجدد کاملا بشویید.

تماس با چشم:

چشم را با مقدار زیادی آب شست و شو دهید، پلک هارا به سمت بالا و پایین حرکت دهید و هرگونه لنز خارج کنید. شست و شو را به مدت 15 دقیقه ادامه دهید و توصیه های پزشکی را به کارگیرید.

بلعیدن:

یک مایع خنثی مثل “Magnesia” که در شیر حل شده است مصرف کنید.شخص مصدوم را به هوای آزاد منتقل کنید و اجازه دهید تنفس کند و هم چنین، شخص را وادار به استفراغ نکنید مگر این که پزشک این را از شما بخواهد. اگر شخص در حال استفراغ کردن است سر او را به سمت پایین نگه دارید تا مواد خارج شده به شش ها باز نگردد.اگر همچنان فرد مسموم نا خوش است او را به کناری منقل کنید و توصیه های پزشکی را به کار گیرید.

شرایط نگهداری و استفاده:

_ از منابع حرارتی و اشتعال به دور نگه دارید.

_ هرگز مستقیما آب را به این ماده اضافه نکنید.

_برای ساخت تانک دخیره و لوله ها از مواد استنلس استیل استفاده کنید. به عنوان جایگزین می توانید از تانک های استیل پوشش داده شده(به عنوان مثال از پوشش اپوکسی یا رزین پلی استر)استفاده کنید.

_از قرار دادن یشکه ها در معرض نورخورشید، باران و دمای بالا اجتناب کنید.

_اگر محصول در تانک کربن استیل ذخیره شود، مفدار کمی از خوردگی می تواند با خوردگی فلز اتفاق افتد و این فرآیند می تواند محصول را متاثر کند.

_ظروف پلاستیکی، تانک های استنلس استیل 316 و تانک های کربن استیل پوشیده شده با رزین های اپوکسی یا پلی استر می توانند برای دخیره سولفونیک استفاده شوند.

_مخازن استیل با پوشش های لایه ی لیمری دوبل و آزاد از نقطه جوش، می توانند برای جلوگیری از واکنش سولفونیک با فلز استفاده شوند.

_تجهیزات انتقال، ذخیره و کاربری نبایستی از مواردی همچون استیل، آلمینیوم و آلیاژهای آن، مس و آلیاژ های آن و تیتانیوم ساخته شوند.

_قبل از استفاده از هر فلزی در تاسیسات سولفونیک اسید، مناسب بودن آن را در نظر بگیرید.

_ هیچ وقت سولفونیک اسید را در مخازن بدون دلیل قرار ندهید.

خواص شیمیایی و فیزیکی سولفونیک اسید:

امکان پذیری واکنش های خطرناک: با مواد قلیایی و اکسید کننده واکنش پذیر است. با سولفیدها، فسفیدها، کاربیدها، سیلسیدها واکنش پذیر است و گاز هاس سمی آزاد می کند.

مواردی که باید اجتناب شود: از تماس با فلزات، اکسیدها، کاربیدها و کربنات ها باید اجتناب شود.

محصولات خطرناک ناشی از تجزیه: در شرایط احتراق، انفجارات، گازهای قابل اشتعالی همچون CO و CO₂ تولید می کنند. دود آن شامل اکسیدسولفور و هیدروزن سولفید است که ممکن است خطرناک باشد.

درد ها و ناراحتی های مزمن در صورت:

_ تنفس: مشاهده نشده است

_ بلعیدن: درد معده

_ تماس با چشم: قرمزی، پارگی و التهاب

_ برخورد با پوست: درد یا خارش، قرمزی و تاول زدن پوست ممکن است اتفاق افتد.

زمان ذخیره: در بهترین شرایط ذخیره و نگهداری تا حدود 21 ماه می توان بدون هیچ تجزیه و تغییر رنگ از این ماده استفاده کرد.

شرایط عرضه به بازار: 

در بشکه های 200 و 220 لیتری و بسته بندی سفارشی با مخازن ذخیره 1000 لیتری عرضه می گردد.