بومه کلمه ایی است فرانسوی که به عنوان مقیاس اندازه گیری چگالی مایعات تعریف شده است . برخی مایعات سنگین تر از آب هستند و بعضی مایعات سیک تر از آب هستند . در هر دو حالت به نسیت آب سنجیده می شوند. رابطه میان وزن مخصوص و درجه بومه تابعیتی از دما است.Baume یا Be نامهای دیگر این ماده است. Baume اسیدها و بازها با وسیله ایی بنام هیدرومتر اندازه گیری می شود. Baume به عنوان یک مثال ارتباط بین این دو فاکتور در دمای 60 درجه فارنهایت و یا 16 درجه یانتی گراد به صورت ذیل است :
degrees Baume=145(1-(1/s.g.))for density heavier than water
وبرای دانسیته مابعات کم تر از آب عدد 140بایستی تقسیم بر وزن مخصوص مابع شده و از 130 کم شود.
موارد استفاده بومه :
قبل از استاندارد سازی وزن مخصوص و در زمان جنگ جهانی دوم مقیاس بومه عموما در صنایع شیمیائی و داروئی برای اندازه گیری دانسیته مایعات استفاده می شد. امروزه مقیاس بومه در صنایع گوناگون استفاده می شود . که می توان به فرآیند تخمیر شکر ‚صتعت نشاسته موردعمل قرار دادن آبهای صتعتی و ساخت یردهای مدار چاپی ‚اشاره کرد. و همچمین برای کاستیک سودا و در فرآیند پالایش استفاده می شود.
جدول مقایسه دانسیته و غلظت پتاس یا پتاسیم هیدروکسید :
برای دانسیته 1 باید 0.197 گرم پتاس در 100گرم محلول حل شود که غلظت 0.034مولار را دارد.
برای دانسیته 1.1 باید 11.03 گرم پتاس در 100گرم محلول حل شود که غلظت 2.16مولار را دارد.
برای دانسیته 1.2باید 21.38 گرم پتاس در 100گرم محلول حل شود که غلظت 4.57مولار را دارد.
برای دانسیته 1.3 باید 31.15گرم پتاس در 100گرم محلول حل شود که غلظت 7.22مولار را دارد.
برای دانسیته 1.4 باید 40.37 گرم پتاس در 100گرم محلول حل شود که غلظت 10.07مولار را دارد.
برای دانسیته 1.5 باید 49.10گرم پتاس در 100گرم محلول حل شود که غلظت 13.13مولار را دارد.
جدول مقایسه دانسیته و غلظت سود یا سدیم هیدروکسید :
برای دانسیته 1 باید 0.159 گرم سود در 100گرم محلول حل شود که غلظت 0.0398مولار را دارد.
جدول مقایسه دانسیته و غلظت اسید فسفریک :
برای دانسیته 1 باید 0.296 گرم اسید فسفریک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 0.030مولار را دارد.
برای دانسیته 1.1 باید 17.87 گرم اسید فسفریک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 2.005مولار را دارد.
برای دانسیته 1.2 باید 32.75 گرم اسید فسفریک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 4.010مولار را دارد.
برای دانسیته 1.3 باید 45.88گرم اسید فسفریک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 6.087مولار را دارد.
برای دانسیته 1.4باید57.54 گرم اسید فسفریک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 8.221مولار را دارد.
برای دانسیته 1.5باید 68.10 گرم اسید فسفریک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 10.42مولار را دارد.
برای دانسیته 1.6 باید 77.60 گرم اسید فسفریک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 12.67مولار را دارد.
برای دانسیته 1.7باید 86.38گرم اسید فسفریک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 14.98مولار را دارد.
برای دانسیته 1.8 باید 94.57 گرم اسید فسفریک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 17.37مولار را دارد.
مطالب بیشتر
مولاریته غلظت های مختلف اسید و باز
| Concentrated Reagents | Density | Molarity (M) |
Normality (N) |
Volume (mL) required to make 1000 mL solution: |
|
| 1M |
|
||||
| Acetic acid 99.5% | 1.05 | 17.4 | 17.4 | 57.5 | 57.5 |
| Ammonia 35% | 0.880 | 18.1 | 18.1 | 55.3 | 55.3 |
| Ammonia 25% | 0.910 | 13.4 | 13.4 | 74.6 | 74.6 |
| Hydrochloric acid 36% | 1.18 | 11.65 | 11.65 | 85.8 | 85.8 |
| Hydrochloric acid 32% | 1.16 | 10.2 | 10.2 | 98.0 | 98.0 |
| Hydrofluoric acid 40% | 1.13 | 22.6 | 22.6 | 44.2 | 44.2 |
| Nitric acid 70% | 1.42 | 15.8 | 15.8 | 63.3 | 63.3 |
| Perchloric acid 60% | 1.54 | 9.2 | 9.2 | 108.7 | 108.7 |
| Perchloric acid 70% | 1.67 | 11.6 | 11.6 | 86.2 | 86.2 |
| Orthophosphoric acid 85% | 1.7 | 15.2 | 45.6 | 65.8 | 21.9 |
| Sodium hydroxide 47% | 1.5 | 17.6 | 17.6 | 56.7 | 56.7 |
| Sulfuric acid 98% | 1.84 | 18.4 | 36.8 | 54.3 | 27.2 |
مولاریته غلظت های مختلف اسید و باز
| Concentrated Reagent | Formula
Weight1 |
|
Strength |
Molarity (M) |
Normality
(N) |
Volume (mL) required to make 1000 mL solution3 |
Volume (mL) required to make 1000 mL solution3 |
|||||||
| 1 M | 1 N | |||||||||||||
| Acetic Acid (CH3COOH) | 60.052 | 1.05 | 99.8% | 17.4 | 17.4 | 57.5 | 57.5 | |||||||
| Formic Acid (HCOOH) | 46.026 | 1.13 | 90% | 23.6 | 23.6 | 42.5 | 42.5 | |||||||
| Hydrochloric Acid (HCl) | 36.461 | 1.18 | 37.2% | 12.1 | 12.1 | 82.5 | 82.5 | |||||||
| Hydrofluoric Acid (HF) | 20.006 | 1.19 | 49% | 28.9 | 28.9 | 34.5 | 34.5 | |||||||
| Nitric Acid (HNO3) | 63.013 | 1.41 | 69.6% | 15.6 | 15.6 | 64 | 63 | |||||||
| Perchloric Acid (HClO4) | 100.46 | 1.67 | 70.5% | 11.7 | 11.7 | 85.5 | 85.5 | |||||||
| Perchloric Acid (HClO4) | 100.46 | 1.67 | 61.3% | 9.5 | 9.5 | 105.5 | 105.5 | |||||||
| Phosphoric Acid (H3PO4) | 97.995 | 1.71 | 85.5% | 14.8 | 44.4 | 67.5 | 22.5 | |||||||
| Sulfuric Acid (H2SO4) | 98.073 | 1.84 | 96% | 18 | 36 | 55.5 | 28 | |||||||
| Ammonium Hydroxide (NH4OH) |
35.046 | 0.90 | 56.6%4 | 14.5 | 14.5 | 69 | 69 | |||||||
| Sodium Hydroxide (NaOH) |
39.997 | 1.53 | 50.5% | 19.4 | 19.4 | 51.5 | 51.5 | |||||||
| Potassium Hydroxide (KOH) |
56.105 | 1.45 | 45% | 11.7 | 11.7 | 85.5 | 85.5 |
جدول مقایسه دانسیته و غلظت اسید استیک:
برای دانسیته 1 باید 1.2گرم اسید استیک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 0.2 مولار را دارد.
برای دانسیته 1.01 باید 8.14گرم اسید استیک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 1.37مولار را دارد.
برای دانسیته 1.02 باید 15.4گرم اسید استیک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 2.64مولار را دارد.
برای دانسیته 1.03 باید 23.1گرم اسید استیک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 3.96مولار را دارد.
برای دانسیته 1.04 باید 31.6گرم اسید استیک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 5.64مولار را دارد.
برای دانسیته 1.05 باید 40.2گرم اسید استیک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 7.02مولار را دارد.
برای دانسیته 1.06 باید 53.4گرم اسید استیک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 9.43مولار را دارد.
برای دانسیته 1.06 باید 95.4گرم اسید استیک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 16.8مولار را دارد.
برای دانسیته 1.05 باید 99.9گرم اسید استیک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 17.2مولار را دارد.
درمورد استیک ‚ نفطه قابل توجه این است که دانسیته با افزایش غلظت کاهش پیدا می کند. برای همین با یک دانسیته دو غلظت متفاوت از استیک وجود دارد.برای تشخیص این تناقض ‚ مقدار کمی استیک اسید به محلول مورد آزمایش اضافه می کنیم .اگر دانسیته کاهش پیدا کرد غلظت استیک اسید در عدد پایینی بوده و اگر افزایش پیدا کرد غلظت استیک در عدد بالایی بوده است.(درغلظت 53.4درصد و 95.4 درصد غلظت استیک اسید ‚دانسیته عدد 1.06است ولی عدد بومه برای اولی 9.43و برای دومی 16.8 است).
تغییرات مولاریته با غلظت
جدول مقایسه دانسیته و غلظت اسید نیتریک یا جوهر شوره (تیزاب) :
برای دانسیته 1 باید 0.3333 گرم اسید نیتریک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 0.05231مولار را دارد.
برای دانسیته 1.1 باید 17.58گرم اسید نیتریک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 3.068مولار را دارد.
برای دانسیته1.2 باید 32.94 گرم اسید نیتریک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 6.273مولار را دارد.
برای دانسیته 1.3 باید48.42 گرم اسید نیتریک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 9.99مولار را دارد.
برای دانسیته 1.4 باید 66.97 گرم اسید نیتریک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 14.88مولار را دارد.
برای دانسیته 1.45 باید79.43گرم اسید نیتریک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 18.28مولار را دارد.
برای دانسیته 1.5 باید 96.73 گرم اسید نیتریک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 23.02مولار را دارد.
برای دانسیته 1.513 باید 100 گرم اسید نیتریک در 100گرم محلول حل شود که غلظت 24.01مولار را دارد.
